Kleine hondjes, toy breeds zoals de Chihuahua en Dwergkees (Pomeriaan), zijn tegenwoordig zeer populair. Wat veel – potentiële – eigenaren niet weten, is dat deze hondjes dikwijls chronische of aanvalsgewijze pijn hebben. Dit is vaak het gevolg van chiari malformatie en/of syringomyelie. We zien deze aandoeningen ook bij andere kleine ras- en rasloze hondjes met een relatief breed maar kort hoofdje. Neuroloog Paul Mandigers ziet de hondjes met deze aandoeningen dagelijks in zijn praktijk.
Chiari malformatie en syringomyelie
Onze honden zijn uitvindingen van de mens. Pakweg 15.000 jaar geleden zijn we begonnen met het domesticeren van wolf-achtige en in de loop van de vele eeuwen zijn we in staat gebleken om allerhande varian-ten honden te maken. Helaas is het niet altijd goed gegaan, want een hond vergroot of verklein je niet zomaar. Want als het bouw-plan ‘wolf’ is hoeveel kun je daar dan van afwijken?Het steeds kleiner maken van honden heeft een keerzijde. Want bij uitstek bij de klei-nere honden, de toybreeds, zien we onder meer twee aandoeningen vaker voorkomen: chiari malformatie (CM) en syringomyelie (SM). Vaak wordt naar deze aandoeningen verwezen met kreten als ‘de te kleine schedel en te veel hersenen’ maar zo simplistisch is dit niet.
lucht likken, slikken, fantoom krabben,met het hoofdje ergens langs strijken,pijn bij aanraking en knijpen met de oogjes
Chiari malformatie is een aandoening waarbij de kleine hersenen (het cerebellum) door het achterhoofdsgat (foramen magnum) uitpuilen. In de schedel liggen de grote en kleine hersenen, het middenbrein, de hersen-stam en door het achterhoofdsgat treedt de hersenstam naar buiten om vervolgens over te gaan in het ruggenmerg (figuur 1). Chiari malformatie is voor het eerst, in 1890, beschreven door de Duitse hoogleraar pathologie Hans Chiari. Vandaar de naam chiari malformatie. Chiari malformatie wordt heden ten dage ingedeeld in twee varianten. Bij de eerste variant is er te veel volume of druk in de schedel waardoor de kleine hersenen door het achterhoofdsgat gedrukt worden. Een voorbeeld hiervan is een waterhoofd waarbij de druk zo groot is dat de kleine hersenen door het, verder normale achterhoofdsgat, gedrukt worden (figuur 2). Bij de tweede variant is er een abnormaal achterhoofd/achterhoofdsgat waardoor de kleine hersenen kunnen uitpuilen. Bij toy breeds spelen er meerdere zaken waardoor de chiari malformatie optreedt. Omdat het een combinatie is van variant 1 en 2 noemen we het ook wel chiari-like malformatie. Zo bleek dat bij Chihuahua’s en Cavalier King Charles Spaniels (CKCS) de kleine hersenen verhoudingsgewijs groter zijn dan die van een Labrador (Shaw et al., 2012). Vergelijkbare data zijn bij andere rassen waargenomen. Dit wordt door de meeste mensen verward met dat ze meer hersenen hebben. Dat is niet zo. Kleinere honden hebben verhoudingsgewijs minder grote hersenen in vergelijking met grote honden. Het is dus een fabel om te zeggen dat ze te veel hersenen hebben.
Over Paul Mandigers
Dierenarts-specialist, DVM, PhD, DipECVN, Europees Specialist Veterinaire Neurologie EBVS, Internist voor Gezelschapsdieren KNMvD. Evidensia Dierenziekenhuis Arnhem. Paul Mandigers is onder meer lid van de International Veterinary Epilepsy Taskforce, Dyskinesia Taskforce, lid van het Expertise Centrum Genetica Diergeneeskunde, Fairdog en als researcher verbonden aan de Universiteitskliniek voor Gezelschapsdieren. www.paulmandigers.nl | www.ivetf.org | www.uu.nl/ecgg
Lees het volledige artikel in Onze Hond nummer 6.
Tekst en medische afbeeldingen: Paul J.J. Mandigers
